Klauzula Pierwszej Poprawki, autorstwa Jamesa Madisona, to według znanego historyka amerykańskiego Henry Steele Commager'a „być może najważniejsza decyzja polityczna, jaką osiągnięto w Nowym Świecie”. (źródło: www.racjonalista.pl). A to dlatego, że gwarantuje ona nie tylko wolność wyznawania jakiejkolwiek religii, ale również chroni tych, którzy są niewierzącymi. Dla założycieli Stanów Zjednoczonych jedną z najważniejszych kwestii było: oddzielić na zawsze rząd od wpływów kościelnych po to, aby uniknąć horroru, jaki miał miejsce w historii państw wyznaniowych. Jefferson i Madison znali dobrze historię Europy, gdzie rządy sprzężone z Kościołem były powodem nieustannych prześladowań religijnych, wyzysku i ciemnoty mas, ogólnej niestabilności politycznej i — szczególnie w przypadku Kościoła katolickiego — inkwizycji, tortur, palenia czarownic i innych mordów i przestępstw na tle religijnym.

Pluralizm religijny

Wielość wyznań sprawiła, że Alexis de Tocqueville, opisując Amerykę, zwrócił uwagę, iż mieszkańcy tego kraju od początku myśleli o tym, jak religia może wesprzeć demokrację i pluralizm. Myśl polityczna ojców założycieli była oparta na filozofii oświecenia, angielskiej tradycji prawnej i demokratycznych tradycjach antyku. Na tym fundamencie udało się stworzyć republikę szanującą duchowość obywateli i wolną od religijnej nietolerancji. James Madison (ojciec amerykańskiej konstytucji), czwarty prezydent USA, pisał, że droga do sukcesu republiki polega na „zamknięciu w granicach jednego społeczeństwa tak wielu odmiennych klas obywateli, by tworzenie przez większość niesprawiedliwych związków stało się mało możliwe”. Mnogość wyznań nie doprowadziła więc do dramatycznych konfrontacji, a wpływ poszczególnych kościołów na politykę był ograniczany przez interesy pozostałych.

Uznać należy, że niezależnie od zjawisk utrzymywania się różnorodności wyznaniowej w Stanach Zjednoczonych, faktem pozostaje amerykański fenomen pluralizmu religijnego. Voltaire stwierdził: „Gdyby istniała tam jedna religia, to jej despotyzm byłby przerażający. Gdyby były tylko dwie, wówczas mogłyby się wzajemnie wyniszczyć. Ale jest ich tam trzydzieści, przeto egzystują w pokoju i szczęściu”.

źródła:
Boska polityka , Tygodnik "Wprost", Nr 1244, 15.10.2006, Ryszard Małajny, Mur separacji – państwo a kościół w Stanach Zjednoczonych Ameryki , 1992), www.racjonalista.pl, www.mateusz.pl, wydawnictwo W drodze, 2006